Maria Montessori eğitim sistemi geliştirirken; çocuğa yaklaşımı, uyguladığım yöntem ve teknikler ile bir bilim dalı olarak insanlığın sunmuştur. Bir bilim dalının kendi içinde kullandığı terminoloji gibi Maria Montessori’nin kullandığı çocuğun dünyasını çağrıştıran bazı özel kelimeler vardır.
Bu yazımda size bu terimlerin kısaca açıklamalarına yer verecem. Özellikle çocuk gelişimini anlatırken, kitaplarında bu terimlere sıkça yer vermektedir.
Emici Zihin : Çocuk zihni emek harcamadan çevresindeki bilgiyi hızlıca emer. Maria Montessori dediğine göre üç – altı yaş döneminde çocuklar emici zihine sahiptir. Bu yaş aralığında çocuk yaşadığı çevrede gördüklerini, duyduklarını ve duyularıyla deneyimlediği her şeyi çaba göstermeden öğrenir.
Hata Kontrolü : Montessori çalışmalarında çocuğun kendi kendini değerlendirerek hatasını bulması. Örneğin çocuk çalışmayı eksik veya hatalı yaptığında çalışma tamamlanmıyor ve çocuk hatasını kendi başına farkına varabiliyor.
Günlük Yaşam Çalışmaları: Montessori sınıfında hazırlanmış çevrede dört alandan biridir. Bu alanda çocuklar öz bakım ve çevre bakımı gibi hayatın içinde olan işleri kendi başlarına yaparak deneyim kazanıyorlar.
Duyu Materyalleri : Montessori çocukları uzun süre gözlemlediğinde, 3-6 yaş döneminde duyusal çalışmalara diğer alanlara göre daha ilgili ve meraklı olduğunu tespit etti. Çocukların zekalarını geliştirmenin en iyi yolu duyularını kullanarak olduğunu keşfetmiş ve sınıflarda duyu alanları oluşturmuştur. Duyu alanı kendi içinde görsel, işitsel, dokunma, tat ve koku ve kas hafızası denilen bir duyu yönelik materyaller geliştirmiştir.
Görgü ve Nezaket : Günlük yaşam çalışmaların bir parçasını oluşturuyor. Toplum içinde sosyal davranışların sınıf ortamında konuşularak çocuklara öğretilmesidir.
İnsan Eğilimleri : İnsan eğilimleri” konusu Maria Montessori tarafından eğitim literatürüne kazandırılmış bir terimdir. Bireyin içsel doğasından gelen doğal bir eğilimdir ve yaşam boyu devam eder.
Karışık Yaş Grubu : Montessori eğitim sistemine özgü olarak sınıflarda farklı yaş grubundan çocukların eğitim verilmesidir. Yaş grupları çocukların gelişim dönemlerine göre sınıflara ayrılır.
Normalisazyon : Çocukların sınıfta kendi başlarına bir çalışma seçip uzun süre odaklanmalarını normalizasyon terimi ile açıklamıştır. Ayrıca Çocukların çalışma yapmayı sevmeleri, gerçek olan eşyalara ilgi göstermesi, sessizliği sevmesi ve kendi başına çalışması gibi karakter özellikleri normalizasyonun göstergesidir. Bu çocuklar sınıfta arkadaşları ile iyi ilişki kurar, onlara yardımcı olur.
İlgi Noktası: Montessori, çocuklar karmaşık bir görev üzerinde çok uzun zaman harcarlarsa veya gerekli ayrıntılarda başarılı olamazlarsa eğer çalışmayı tamamlamadan bıraktığını farketmiş. Bu nedenle her çalışmanın içine bir ilgi noktası koymayı önerir. Çocuğun performansı deneme yanılma yoluyla ortaya çıkar, ilgi noktaları başarıya giden yolda yol işaretleri görevi görür.
Hazırlanmış Çevre : Montessori sınıfların en önemli özelliği hazırlanmış çevredir. Hazırlanmış çevre çocuğun günlük rutin içinde ihtiyacı olan her bir eşyanın ulaşılabilir yerlerde, çocukların seviyesinde ve onların ölçülerinde sınıf ortamında planlı olarak yerleştirilmesidir. Sınıf ortamı çocukların yetişkine çoğu zaman ihtiyaç duymadan kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmesidir. Bu sayede bağımsızlığını kazanır, bir işi kendi başına yapması sayesinde çocuklarda özgüvenin temeli atılır.
Sunum : Montessori sınıfında öğretmen geleneksel sistemdeki gibi bir dersi öğretmen onun nasıl yapıldığını sunar ve çocuğun keşfetmesi için serbest bırakır. Bu eyleme sunum ismini verilmiştir.
Hassas Dönemler : Çocukların belli yaş periyodlarında bazı eylemlere karşı hassas olduklarını gözlemlemiştir. Bu dönemde dikkat edilirse onları daha iyi anlayabilir ve gelişimlerine katkı sağlaaybiliriz.Örneğin düzene karşı duyarlıdırlar, düzenli ortamı severler ve bu şekilde kendilerini güvende hissederler. Sessizliğe karşı hassas olma, dile karşı hassaslardır.
İş : Maria Montessori çocukların sınıf içinde yaptıkları her bir çalışmaya “iş” ismini koymuştur.
Çalışma Döngüsü
Montessori Rehberi : Geleneksel sistemde olduğu gibi eğitimci sınıfta öğretmez rol modeldir. Ayrıca çocuğun davranışlarını gözler, ihtiyaçlarını tespit ederek ona rehber olur. Bu sebeple Montessori öğretmeni yerine rehber kelimesi kullanılmıştır.
Çalışma Döngüsü : Montessori sınıfların en önemli özelliği kesintisiz uygulanan üç saatlik çalışma döngüsüdür. Diğer eğitim modellerin aksine Montessori çocuğun bir işe uzun süre odaklandığında öğrenmenin gerçekleştiğini ve bu şekilde içsel bir tatmin duygusu gelişerek öğrenmeyi sevdiklerini söyler. Bu döngüde çalışma rutini her çocuk kendi hızında bir ihtiyacına göre belirler.
( METİN ORJİNALİ AMI WEBSİTESİNDE KAYNAKLAR KULLANARAK ALINMIŞTIR)